Casino bakblik

Wanneer je een brood wil bakken zijn er twee opties, je bakt het brood ergens "op" of ergens "in". Denk bij "op" aan een bakplaat, ovensteen of ovenvloer en bij "in" aan een bakblik, bakvorm, schaal, pot of pan. Het resultaat is totaal verschillend. Als je ergens "op" bakt blijft het brood (relatief) laag en vaak breed, denk bijvoorbeeld aan de boule. Als je brood "in" iets bakt wordt het bakresultaat een stuk hoger maar blijft het vaak smal. Een heel interessant buitenbeentje is de pot of pan als bakvorm. In dit artikel gaan we in op de verschillende bakvormen voor brood en delen we onze ervaring.

Welk bakblik gebruiken wij het liefst?

Op basis van onze jarenlange ervaringen waren we erg gecharmeerd van de blauwstalen bakvorm. Maar nadat we een aantal jaren geleden langdurig alustaal bakblikken hebben getest en gebruikt, gaat onze voorkeur naar dat type bakblik.

Ja, bij gelijkblijvende omstandigheden (temperatuur / tijd) bakt hij wat "lichter" en heeft het brood een iets dunnere korst (aan onder- en zijkanten). Dat kan juist een voordeel zijn. Wil je een iets donkere en dikkere korst dan verleng je de baktijd iets.

Niets mis met het blauwstalen bakblik, maar het feit dat bij ons de blauwstalen bakblikken al lange tijd niet gebruikt zijn en we (dus) steeds het alustaal bakblik pakken zegt voldoende.

Het alustaal bakblik is vooral "heel veel gemak", je hoeft het niet in te branden, het roest niet en de broden kleven totaal niet aan het bakblik, zelfs rozijnenbrood dat bij ons in de blauwstalen bakvorm nog wel eens voor "lelijke plekken" zorgde (ook op het bakblik door de rozijnen) glijdt in het alustaal bakblik er uit als een babyolifantje van een glijbaan.

Die ervaringen zijn gebaseerd op de combinatie van alustaal en het gebruik van bakspray.

Gebruik nooit scherpe materialen zoals een mes

Laten we beginnen om je te behoeden voor mogelijke toekomstige problemen. Mocht je een brood gebakken hebben en deze niet los wil komen van de bakvorm, gebruik dan nooit een scherp voorwerp als een mes of iets dergelijks. Sommige bakvormen worden daardoor onherstelbaar beschadigd omdat je krassen maakt en juist daar gaan de broden in de toekomst altijd vastplakken.

Daarnaast, als je bakvormen gebruikt met een beschermlaag/anti-kleeflaag en die anti-kleeflaag door gebruik van het scherpe voorwerp loslaat van de bakvorm, bestaat de kans dat die laag vast blijft zitten aan het brood. En ongemerkt eet je die anti-aanbaklaag op. Maar die stof, meestal is dit PFAS of iets vergelijkbaars, lijkt ons niet goed voor het lichaam. En als één stukje van die laag afbrokkelt neemt de kans toe dat deze laag door gebruik nog meer loslaat.

Hoe je kan voorkomen dat broden blijven vastplakken aan je bakvorm kan je lezen in het artikel over invetten.

Hoe noemt een bakker een bakvorm?

De professionele bakker gebruikt, een uitzondering daargelaten, één type bakvorm en die wordt "bus" genoemd. Het brood dat daarin gebakken wordt heet dan toepasselijk busbrood genoemd. De bus-bakvorm is een langwerpige bakvorm gelijk aan de vorm van een cakeblik alleen met andere afmetingen, vooral breder. Wanneer de bakker geen bakvorm gebruikt dan wordt op de (bak)plaat of (oven)vloer gebakken vandaar dat deze broden kortweg "plaat" en "vloerbrood" worden genoemd, hoewel een vloerbrood, het is verwarrend, tegenwoordig niet (meer) op de ovenvloer wordt gebakken.

Waarom een bakblik gebruiken?

Thuisbakkers kunnen verschillende redenen hebben om een bakvorm te gebruiken. Zo kan je een busbrood mogelijk mooier vinden dan een plaatbrood. Maar meestal zijn het praktische overwegingen. De sneden van een busbrood zijn allemaal even groot, het laat zich ook makkelijker snijden dan een plaatbrood.

Een ander voordeel kan zijn dat je in staat bent om veel broden tegelijkertijd in de oven te bakken. Een busbrood neemt in de breedte van de oven weinig ruimte in beslag, het brood wordt immers hoog en vaak is de breedte de beperkende factor in een oven bij de thuisbakker.

Soorten bakvormen

Bakvormen delen we in naar:

• vorm (rechthoekig, rond, )
• materiaal
• inhoud / afmetingen
• open/half-open/gesloten
• gebruiksdoel

Vorm

Bakvormen heb je in alle mogelijke vormen. De bakker gebruikt normaal gesproken de bekende rechthoekige smalle en lange vorm voor het maken van busbroden. Niets weerhoud je om een ronde vorm te gebruiken, of wat dacht je van een brood in de vorm van een hart?

• rechthoekig
• rond
• speciale vorm
• geperforeerd

De rechthoekige en ronde bakvormen zijn klassiekers, de geperforeerde rechthoekige bakvormen zijn relatief nieuwe. Een busbrood bakvorm met gaatjes. We hebben ervaring met dit type bakblik en de korst aan de onder- en zijkant wordt inderdaad wat knapperiger. Wanneer het deeg slap is heeft het de neiging om door de gaatje te gaan. In dat geval is het iets lastiger uit de vorm te krijgen en krijgt het brood rondom en aan de onderkant een (grappig) pukkeltjes uiterlijk. Bij normale degen, dus niet slap, heb je hier geen last van en bakken ze prettig. Het bakvorm heeft wel een antikleeflaag en niet iedereen is daar gelukkig mee vanwege milieu- en gezondheidsoverwegingen.

Bij de bakvormen met een speciale vorm moet je denken aan het stokbroodvorm, een hartvorm of andere niet traditionele vormen.

Materiaal

• aluminium
• met anti-kleeflaag
• blauwstaal
• alustaal
• silicone

Aluminium bakvorm

De meeste aluminum bakvormen betreffen meestal geanodiseerd aluminium. Daarbij is het aluminium elektrochemisch behandeld waardoor op het aluminium een heel dun laagje aluminiumoxide ontstaat. Hierdoor is de bakvorm duurzamer gemaakt. Wij hebben geen ervaring met dit materiaal, wel met alustaal (zie later).

Metalen bakvorm met anti-aanbaklaag

Jarenlang hebben we bakvormen gebruikt van Kaiser met een anti-aanbaklaag. Heel prettig in gebruik. Invetten is niet tot nauwelijks nodig. De broden glijden er zo uit. Op een gegeven moment ontstaat er een "baklaagje" door het vele gebruik en plakt het brood soms wel aan de vorm. We konden dit niet goed verwijderen ook niet met heet water en zeep (om het daarna snel te drogen in een hete oven). De oplossing was het gebruik van een beetje vet of olie.

We hebben ook een negatieve ervaring gehad. In dit geval met een broodblik van Zenker. Hoewel de bakvorm ons erg beviel, zagen wij na ongeveer honderd broden gebakken te hebben dat de anti kleeflaag los liet rond het logo dat onderin de vorm aangebracht was. En die anti-aanbaklaag zit dan in je brood, onnodig te schrijven dat dit niet gezond is.

Plaatstaal / blauwstaal bakvorm

Bakkers gebruiken massaal plaatstalen bakvormen, die ook wel blauwstalen bakvormen worden genoemd. Wij bakken iedere dag brood met dit type bakblik en we zijn hier erg gelukkig mee. Het bakblik bakt uitstekend, het is heel "basis" en zonder anti-kleeflaagjes die mogelijk giftige stoffen kunnen afgeven, en het is bovenal goedkoop. Van alle bakblikken die we door de jaren heen hebben gebruikt zijn we met deze blauwstalen versie nog het meest gelukkig.

Je moet dit blik voor het eerste gebruik wel inbranden, dat kost veel tijd maar dat hoef je maar één keer te doen. Er kleeft wel een nadeel aan dit blik. Als je het wekenlang niet gaat gebruiken dan moet je hem goed ingevet opbergen, doe je dat niet dan gaat hij vrijwel zeker roesten. Heel goed ingevet in een plastic zak opbergen en om de paar maanden controleren en even opnieuw invetten voorkomt roestvorming. Maar om heel eerlijk te zijn, als je zo lang het bakblik niet gebruikt doe je er beter aan om een ander type bakblik te kopen. Ons advies is dan een bakblik van alustaal.

Het blauwstalen bakblik dat we dagelijks gebruiken geeft een brood met "standaard" afmetingen (zoals je dat gewend bent bij de bakker). Het bakblik meet 28x10x8,5 cm (lxbxh) en heeft een inhoud van ml.

Bij het gebruik van de blauwstalen bakvorm voor het bakken van rozijnenbroden blijven er wel zware gebruikssporen achter op de plaatsen waar de rozijnen tegen het bakblik hebben gezeten en die laten zich lastig verwijderen (maar het gaat). Het bakblik, in dat geval, voorzien van bakpapier of bakfolie is een optie, maar een bakblik met anti-kleef laag is dan prettiger. Kies dan, speciaal voor rozijnenbrood, een breed bakblik. In het recept van rozijnenbrood schrijven we waarom.

Alustaal of alusteel

De alustaal bakvormen (soms ook alusteel genoemd) lijken, wat uitvoering en maat, als twee druppels water op blauwstalen vormen. Dat komt omdat het feitelijk dezelfde bakvormen zijn, alleen bij de alustaal versie is er een dun laagje aluminium op het staal aangebracht. Aluminium en staal. Vandaar de naam alustaal.

Het alustaal bakblik is naar onze mening de meest zorgeloze keuze voor de thuisbakker.

Alustaal bakvormen worden samen met de blauwstalen bakvormen het meest gebruikt door beroepsbakkers. Het grote voordeel is dat alustaal niet kan "roesten"^[1].

Alustaal heeft wel als eigenschap, we noemen het hier expres niet een "nadeel" maar een "eigenschap", dat de korst aan de onderzijde en zijkanten minder sterk ontwikkeld is. Na het bakken is de bovenzijde mooi bruin gekleurd en heeft een lekkere korst maar de korst aan onder- en zijkant is niet sterk gekleurd en is een stuk minder dik dan bovenop. Sommigen stellen dit juist op prijs, een knapperige korst boven en de rest van de korst is lekker zacht (niet dik).

Deze eigenschap komt door de aluminium laag, die reflecteert de warmte enigszins (een zwart blauwstalen bakblik absorbeert juist sterk de warmte) en aan de bovenzijde is de bakvorm open vandaar de dikkere korst.

Het alustaal bakblik is naar onze mening de meest zorgeloze keuze voor de thuisbakker. Hij bakt goed, het brood blijft niet plakken, als je ze maar héél licht invet, is goedkoop, maar vooral, ze roesten niet. Daarnaast een extra voordeel, je hoeft ze niet in te branden.

Alustaal hoef je dus niet in te branden, sterker nog, dat moet je juist niet doen. Voor het eerste gebruik goed schoonmaken met heet water en zeep met een sponsje, goed omspoelen en goed laten drogen.

Wij adviseren het gebruik van bakspray voor het invetten van dit bakblik. Een heel klein "pufje" op de zijkanten en een op de bodem. Gebruik echt héél weinig bakspray en smeer het uit. De wijs- en middelvinger samen(gedrukt) lijkt hiervoor het meest geschikte gereedschap. Wrijf het goed uit, vooral ook in de hoeken. Pas als je niet ziet waar de bakspray zit dan heb je precies genoeg gebruikt.

Door het bakblik onder een bepaalde hoek te houden met het licht kan je zien waar de bakspray wel en niet is uitgewreven. Waarschijnlijk zijn twee druppeltjes plantaardige olie zoals zonnebloemolie, raapzaadolie, arachideolie (maar geen lijnzaadolie! dat moet je nooit gebruiken bij bakken) ook voldoende. Margarine is nog beter maar smeert minder makkelijk uit, tenzij je het bakblik even verwarmd^[2] (het is de lecithine die in de margarine zit die het "plakken" tegengaat; bakspray is in de basis niets anders dan plantaardige olie en lecithine).

Na het bakken hoef je het blik niet schoon te maken, er blijft meestal niets achter. Wil je toch restjes weghalen gebruik dan een keukenpapiertje.

De hiervoor beschreven ervaringen dat de broden al uit het bakblik glijden voordat je er aan denkt, en dat klinkt overdreven maar het is echt zo, zijn overigens wel gebaseerd op het gebruik van bakspray. En daarbij gebruiken we héél weinig bakspray, nee nog minder, nee echt nog veel minder.

Je hebt zo weinig bakspray nodig dat we, het is een geschoolde gok, of meer broden bakken met één fles bakspray. Of waren het er , nou ja, in ieder geval enorm veel.

Onze ervaringen met blauwstaal en alustaal^[3] zijn zeer goed, met beide bakblikken heb je totaal geen last van vastplakkend brood, ze glijden na het bakken uit het bakblik als je er al naar kijkt. Maar zoals gezegd, wij hebben, zeker voor thuisbakkers, of diegene die van iets zachtere korsten houden, of degene die geen zin hebben om bakblikken initieel zes keer in te branden, de voorkeur voor alustaal.

Voor de technici onder ons, het aluminium laagje dat op het staal is aangebracht, bestaat uit geanodiseerd aluminium^[1].

Het is ongebruikelijk maar, maar mocht je ooit het plan hebben om een alustaal bakblik te behandelen met een basische stof zoals soda, baksoda, natronloog (gootsteenontstopper) of vaatwasserpoeder, doe het niet, het wordt een tranendal. Het bakblik zal onherstelbaar beschadigd raken en de afvalbak is de enige optie als opbergplek.

Alustaal bakvorm met zwarte buitenzijde

Naast het hiervoor beschreven alustaal bakblik is er ook een variant beschikbaar met zwarte buitenzijde. Door de zwarte laag zal de warmte beter opgenomen worden en zal de korst minder dun blijven (als je dat een probleem vindt). De leverancier van dit type bakblik waarschuwt wel dat je de bakblikken niet moet afspoelen of anderszins in contact moeten komen met water. Dus na het bakken het bakblik eventueel schoonmaken met een keukenpapiertje en meer niet (meer is meestal ook niet nodig). Gebruik je toch water dan kan de zwarte verflaag loslaten. Dit bakblik is circa twee keer duurder dan de normale alustaal bakvorm. Op het moment van schrijven hebben we nog geen ervaring met dit type bakblik, maar een bezoeker van deze website schrijft ons dat hij dit type bakblik reeds een jaar zonder problemen én met plezier gebruikt. Tot op heden hebben we de volgende leveranciers kunnen vinden: thisisnl.nl, thisisnl.nl en thisisnl.nl Mocht je andere leveranciers kennen dan vernemen we dit graag.

Silicone bakvorm

We hebben met silicone bakvormen geen ervaring, op een of andere manier hebben we een vreemd gevoel om hierin brood te bakken. Liever traditionele materialen als metaal of keramiek. Maar goed, voor wie het wil proberen, je moet de eerste keer de vorm zonder deeg "inbakken". Dat gaat dan even flink roken en stinken, goed ventileren dus. Daarna kan je de vorm gebruiken. Pas bij deze bakvormen de oventemperatuur aan, het schijnt dat je 25% minder heet moet bakken.

Inhoud / afmetingen

Sta even stil bij de inhoud én afmetingen van de bakvorm. Een busbrood heeft meestal een breedte (aan de onderzijde) van ongeveer 9 cm. De zogenaamde "boeren broden" zijn wat lager maar wat breder. Die hebben een breedte rond de 13 cm. Een gebruikelijke lengte voor een busbrood is 28 cm. Wees vooral praktisch in je keuze. Mocht je meerdere broden tegelijkertijd willen bakken meet dan eerst de diepte en breedte van je oven. En kijk hoeveel bakvormen je er in de lengte of de breedte in wil/kan zetten.

Als er meerdere bakvormen naast elkaar moeten staan kijk dan wat goed uitkomt in de breedte van de oven. Misschien kies je liever voor drie smalle of juist twee brede bakvormen. Kijk ook naar je vriezer, mocht je de broden willen invriezen. Is de ruimte in je vriezer wel zo diep of breed als de lengte van het brood goed? Mocht je nog steeds geen flauw idee hebben wat je moet kopen, neem dan een redelijk standaard maat, die liggen tussen 28x8,5x10,5 cm en de 31x8,5x13 cm (lengte x breedte x hoogte).

Meerdere broden tegelijkertijd bakken

Mocht je meerdere broden in de oven willen bakken en gebruik maken van bus-bakvormen, zorg dat de bakvormen dan niet tegen elkaar staan. Laat wat ruimte tussen de bakvormen, een vingerdikte is goed. Dit is noodzakelijk om de warme luchtstroom (zowel bij convectie- of heteluchtovens) langs het bakblik te laten stromen, anders worden de zijkanten van de bakblikken die tegen elkaar staan niet warm genoeg. Daarnaast "plakken" (rijzen) de broden aan elkaar als je de bakblikken pal tegen elkaar aan zet.

Als je de koude start methode van bakken gebruikt (deegstukken gaan in een koude oven en dan zet je de oven pas aan) dan moet je de baktijd wel iets verlengen omdat het opwarmen langer duurt omdat de oven meer tijd nodig heeft om alle deegstukken op temperatuur te krijgen. Bij een simpele keuken oven lukt het ons om vier broden goed te bakken met een "koude start".

Open / half-open / gesloten

De meeste bakvormen zijn half-open, ze zijn open van boven en de rest is gesloten. Een open vorm geeft alleen aan de zijkanten ondersteuning aan het deeg. De onderkant moet dus op een bakplaat staan.

Een bakvorm in een gesloten vorm is bijvoorbeeld het "casino" bakblik. Deze bakvorm is gelijk aan de normale broodvorm alleen wordt hier een schuifdeksel bij geleverd. Je legt het deeg in de bus en schuift daarna de deksel er op. Na het bakken hou je een casino brood over. Als je de prijs van deze bakblikken ziet moet je even diep ademhalen, want o wat zijn deze duur. In het Angelsaksische taalgebied wordt dit een "pullman loaf pan" genoemd.

Ook (volledig metalen) pannen of Pyrex (glazen) schalen kunnen als bakvorm worden gebruikt. Daarbij is het gebruikelijk om te bakken met gesloten deksel en op zo'n 75% van de baktijd de deksel te verwijderen om de korst bruin en knapperig te krijgen.

Gebruiksdoel

Sommige bakvormen zijn speciaal voor een gebruiksdoel gemaakt. Als voorbeeld de bakvormen voor stokbrood en beschuitbollen.

stokbroodvorm

Het is een twijfelgevalletje, is dit een bakvorm of een bakplaat met een golvende vorm? Wil je stokbroden bakken en vindt je het niet erg als deze wat minder lang zijn als gebruikelijk, dan is een stokbroodvorm heel prettig. In deze vorm kan het stokbrood een narijs krijgen en daarna kan je hem in de oven zetten. Traditioneel haalt de bakker na de narijs het deegstuk tussen de linnen rijsdoek weg (heel voorzichtig), legt ze op een inschieter, snijdt ze in, en schiet ze dan in de oven. Dat is dus veel omslachtiger. Gemak dient de mens.

Beschuitbol

Wil je een beschuitbol maken dan heb je daar een kleine ronde vorm voor nodig. Ze zijn te koop in twee maten. Deze bakvorm wordt "ondersteboven" gebruikt op een bakplaat om te zorgen dat de beschuitbol mooi vlak blijft.

Speciale bakvormen

Naast de bakvormen die speciaal voor thuisbakkers worden gemaakt, worden ook andere bakvormen door thuisbakkers gebruikt, hieronder de meest voorkomende.

Cakevorm

Waarschijnlijk zijn we niet de enige die ooit begonnen zijn met broodbakken in een cakeblik. Het is namelijk een bakvorm die vrijwel iedereen thuis heeft staan. Als je eens wil proberen brood te bakken dan is het logisch dat je die bakvorm gebruikt voordat je andere dure bakvormen gaat kopen: "eerst maar eens kijken of het lukt en we het leuk vinden".

Op zich is er niets mis met een cakevorm, het enige is dat het brood nogal smal is en de uiteinden van het brood nogal schuin lopen. Dus de eerste en laatste boterham heeft een heel vreemde schuine vorm. Is de vorm van glas of keramiek, dan goed invetten voordat je het deeg er in legt. De cakevorm met anti-kleef hoeft niet ingevet te worden, maar heel licht invetten vinden we toch net wat prettiger.

Pan

Een pan als bakvorm? Ja hoor, geen probleem, een doodnormale pan waar je de aardappels mee kookt of een braadpan kan je gebruiken als broodbakvorm. De pan moet wel geschikt zijn om in een oven te gebruiken. Als de pan kunststoffen delen bevat dan is hij vrijwel zeker niet geschikt.

Wees terughoudend als de pan silicone delen bevat (vraag het de fabrikant). Ook een glazen deksel (in metalen vatting) is niet altijd tegen zeer hoge temperaturen bestand. Een pan die geheel uit metaal bestaat, is naar onze mening, altijd geschikt om in de oven te gebruiken. Ook de overbekende BK emaille braadpan, wie heeft hem thuis niet staan, kan in de oven. Bak de broden in een pan bij voorkeur met een gesloten deksel, dat geeft een mooi effect. Wanneer zo'n 75% van de baktijd verstreken is moet je de deksel verwijderen om te zorgen dat de korst mooi bruin kleurt er een knapperige korst ontstaat.

Naast BK is het merk Le Creuset ook zo'n bekend merk dat braadpannen maakt die veel door thuisbakkers worden gebruikt. Let bij het kopen van een dutch oven of braadpan op de doorsnede van de pan. Een doorsnede van zo'n 24 cm is een mooie maat maar het brood kan je maar net met een broodsnijmachine snijden. Als je op de helft van het brood zit, het breedste gedeelte, past het niet en moet je het brood schuin omlaag in de broodsnijmachine leggen, dan lukt het wel.

De bekende (ovenvaste) glazen schaal zoals die van Pyrex zijn ook uitstekend bruikbaar als broodbakvorm. Even licht invetten en bakken maar, de broden glijden er zo uit na het bakken.

Hieronder een foto van een metalen pan waarin ook aardappels en groenten worden gekookt. Omdat hij volledig van metaal is durven we hem zonder enige twijfel in de oven te plaatsen. De foto hieronder was ons allereerste bakresultaat waarbij we de kookpan gebruikten als bakvorm. Het resultaat? We konden er niet van afblijven en een overheerlijke knapperige korst. Of het brood bleef plakken? Totaal niet, als je hem maar goed, maar héél lichtjes, invet. In het artikel boule in de pan methode leggen we je uit hoe je een brood in een pan kan bakken.

Dutch oven

Een Dutch oven is de voorloper van de hedendaags gebruikte braadpan of stoofpot. Het is een pan van gietijzer met dikke wanden en een goed sluitende deksel. De pan werd boven het houtvuur gehangen of in het houtvuur gezet.

Door de goed sluitende deksel kan het vlees en/of de maaltijd lekker stoven/garen in het eigen vocht.

Tegenwoordig wordt de Dutch oven toegepast door sommige gepassioneerde thuisbakkers om daarin zuurdesembrood bakken. Ook wordt het veel gebruikt in combinatie met zogenaamd ongekneed deeg (no knead bread).

De oorspronkelijke en nog steeds razendpopulaire dutch ovens hebben een metalen hengsel waarmee je hem boven het vuur kan hangen, maar dat hengsel zit de thuisbakker maar in de weg in de oven. Daarom het advies om er een te kopen zonder hengsel, of overweeg een braadpan, zie onder.

Römertopf

Een Römertopf is een langwerpige schaal van aardewerk met een deksel, gebakken van roodbruine (enigszins poreuze) klei. Thuisbakkers die van hele natte degen houden, of zuurdesembrood, kunnen dankbaar gebruik maken van de Römertopf.

Het alternatief bij een nat deeg is het deeg op een plaat te bakken, maar nat deeg is heel slap een vloeit dan uit tot een zeer dikke pannenkoek. Omdat deze bakvorm een deksel heeft ontstaat tijdens het begin van het bakken vochtige lucht binnen in de bakvorm (boven het deeg), vergelijkbaar met het geven van een stoomstoot dat een beroepsbakker doet ten tijde van het inovenen. Hierdoor zal het deeg niet meteen aan de buitenzijde een korst vormen waardoor het deegstuk een betere ovenrijs zal hebben dan zonder die deksel (of andere open bakvormen).

Op ongeveer 75% van de baktijd moet je de deksel verwijderen, dan kan het vocht ontsnappen, de korst goed bruin én knapperig worden. De oven op een héél klein kiertje zetten, bijvoorbeeld een dun stokje of silicone spatel tussen de oven en ovendeur steken waardoor vochtige lucht kan ontsnappen (of een paar keer de ovendeur heel kort opendoen), geeft een nog knapperige korst.

De Römertopf is in verschillende maten te koop. Daarnaast zijn er uitvoeringen die geheel ongeglazuurd zijn, dat is de traditionele versie, en uitvoeringen waarbij het onderste deel van de bakvorm aan de binnenzijde is geglazuurd. Het geglazuurde deel kan je invetten om plakken van het brood te voorkomen. Bij de ongeglazuurde versie zijn diverse methodes om plakken tegen te gaan door het deegstuk van bijvoorbeeld stuifbloem te voorzien en onderin de bakvorm tarwezemelen, maisgries of rijstebloem te leggen, anderen gebruiken bakpapier.

Net als bij vele andere bakvormen zijn bij de thuisbakkers twee "stromingen" hoe je met de Römertopf bakt. De ene zet de Römertopf in de oven en laat deze eerst samen met de oven voorverwarmen (met deksel ernaast), daarna wordt het deeg heel voorzichtig (vanwege de hete bakvorm) in de Römertopf gedaan (min of meer in de vorm laten vallen) waarna met ovenhandschoenen de deksel er op gedaan wordt.

De andere stroming doet het deeg in de koude bakvorm, sluit de deksel en zet de Römertopf in de oven, en zet dan pas de oven aan. Deze methoden noemen wij, bakken met een koude start. Sommige van de "koude start" school laten eerst de gehele vorm vooraf water opzuigen door hem een tijdlang onder water te dompelen. Sommige doen dit alleen maar met de deksel.

Let op: bij alle aardewerk bakvormen, zoals de Römertopf maar ook met een ovensteen, moet je iedere vorm van een temperatuurschok voorkomen omdat ze anders vrijwel zeker barsten. Zet dus nooit een koude bakvorm in een hete (voorverwarmde) oven. Ga ook niet een hete vorm ineens flink met water besproeien. De hete vorm na het bakken uit de oven halen, is geen probleem.

Tip: een Römertopf is vrij duur in aanschaf. Op marktplaats zijn ze voor een zacht prijsje te koop.

Hoe makkelijk moet een brood uit een bakvorm komen?

Heel makkelijk. Als je het brood met bakvorm na het bakken uit de oven haalt dan moet het brood al los zitten als je het bakblik een beetje heen en weer schud. Als je hem simpelweg omdraait valt het brood vanzelf er uit. Als je moeite moet doen om het brood uit de bakvorm te halen is het dus niet goed. Lees het artikel invetten hoe je nooit meer last zal hebben van vastzittende baksels.

Moet een bakblik altijd ingevet worden?

Dat ligt aan de gebruikte bakvorm. Bij de versie met anti aanbak/kleef is het niet strikt noodzakelijk maar een heel klein beetje invetten vinden we toch prettiger. In het artikel over invetten gaan we hier dieper op in. Ook hebben we een artikel gewijd aan bakspray en doen we verslag over een test met vijf verschillende bakspray's.

Moet ik een bakblik "inbakken"?

Dat geldt, zover wij weten, voor een silicone bakvorm en het blauwstalen bakblik. Die laatste moet zelfs altijd ingebrand worden. Kijk voor de zekerheid in de beschrijving en volg de instructies op. Start eerst met het bakblik goed schoon te maken met een sopje met handafwasmiddel en daarna afspoelen met heet water. Daarna goed droog maken met een keukenpapiertje en laat ze verder heel goed drogen door ze in een warme oven te zetten van zeg 80° Celsius. Volg daarna de aanbevelingen uit het artikel invetten.

Mag je een bakvorm afwassen of in de vaatwasser zetten?

Er bestaan vele type bakvormen, in zijn algemeenheid stellen we dat je een bakvorm nooit in je vaatwasser plaatst. Vaatwasserpoeder is namelijk vrij agressief. Doe dit in ieder geval nooit met aluminium, (blauw)stalen of alustaal bakvormen. Een bakvorm van glas of geglazuurd keramiek kan weer wel maar hoeft niet, even afwassen kan ook. Na het bakken en afkoelen het bakblik schoonmaken met een keukenpapiertje is meestal voldoende. Mocht je de plaatstalen bakblikken niet iedere dag gebruiken, zorg dan dat ze altijd "in de olie" weggezet worden, anders gaan ze roesten. Even invetten en een plastic zakje er om is een veel gebruikte truc om de omgeving niet vet te maken.