Casino geschiedenis

De geschiedenis van het casino gaat helemaal niet zo ver terug als je misschien denkt. Het oudste casino ter wereld ooit, opent ‘pas’ in Dus nog geen jaar geleden.

Zo bezien is een casino dus eigenlijk een relatief jong fenomeen. Gokken doen mensen natuurlijk al veel langer. De oude Romeinen speelden jaar geleden al kop of munt – alleen niet in een casino.

En als je toen gezegd had dat je in de 21e eeuw in iets als een online casino een gokje kon wagen, had niemand je begrepen.

Hoe ziet de geschiedenis van casino’s er precies uit?

Het begint allemaal met: Casa Casino

Het woord ‘casino’ komt uit het Italiaans. Het is afgeleid van het woord ‘casa’, dat ‘huis’ of ‘kleine villa’ betekent.

Maar vroeger betekende ‘casa’ in Italië ook zoiets als ‘vermaakhuis’. Dan moet je niet denken aan een spannende, zwoele nachtclub. Een casa is een soort luxueus theatertje voor de adel, voor mensen van goede afkomst met (veel) geld.

In een Italiaanse casa worden die mensen vanaf grofweg de 15e eeuw, dus na de donkere Middeleeuwen, vermaakt. Met muziek, wijn, champagne, ballet, operavoorstellingen en sportwedstrijden.

Sportwedstrijden? Ja. Geen voetbal, maar wel bijvoorbeeld worstelen, schermen en andere beschaafde vechtsporten.

Leuk. Alleen: Italiaanse edellieden die uit verveling zo’n beetje iedere dag een casa bezoeken, krijgen mettertijd een beetje genoeg van het aanbod aan keurig vermaak. Dus wat doen ze?

Ze gaan gokken. Om te beginnen op de winnaars en op de verliezers van de sportwedstrijden. Wie zal er gaan winnen en wie gaat ten onder? Place your bets.

Het inzetten van geld op de vertoonde sportwedstrijden gebeurt stiekem, want de Italiaanse gezaghebbers willen geen gedonder in de vermaakhuizen. Want chic of niet, als de drank in de man is…

En zo verandert de casa van een deftig theater in een stiekeme gokhal. Een hele chique gokhal, dat wel.

Il Ridotto, Casinò di Venezia

Het eerste Italiaanse stadstaatje dat spelen om geld in een casa openlijk toestaat, is Venetië. En waarom Venetië?

Heel simpel. De stadstaat in het water heeft dringend geld nodig. Door belasting te heffen op het gokken in de casa kunnen er wat gaten in de begroting worden gedicht.

In verschijnt daarom in Europa het eerste officiële casino ten tonele: Il Ridotto, in de volksmond al snel Casinò di Venezia.

Officieel is iedereen welkom in het casinò. Maar in de praktijk gokken er bijna alleen rijke Italianen.

Het bestaat na al die eeuwen nog steeds en is gevestigd in een oud paleis aan de Canal Grande, waar je gewoon naar binnen kunt om een gokje te wagen. Let op de dresscode: een jasje is verplicht als je naar de zaal met tafelspelen wilt.

Verrassend weetje: in het hedendaagse Italiaans noemen sommige bordelen zich ‘casino’. Het woord casino betekent namelijk, in het land van de laars, ‘een besloten huis’. Dus pas wel goed op, waar je naar binnen stapt!

Casino de Spa

In wordt in de dan zeer mondaine kuurstad Spa een schitterend casino gebouwd. Spa is op dat moment hét toeristische centrum van de Ardennen voor – daar heb je het weer – de gegoede adel en de rijke burgerij.

Een lang leven is het casino van Spa niet gegeven.

In breekt de Luikse Revolutie uit en niet lang daarna wordt gokken weer verboden.

Tot en met fungeert het fameuze gebouw van het voormalige casino als hotel, theater en kuuroord. Soms, als er weer eens een wisseling van de macht heeft plaatsgevonden, huisvest het weer voor even een paar tafels waar je roulette kan spelen.

In wordt Casino de Spa getroffen door een grote brand. Pas in wordt het pand compleet gerenoveerd. En, eind goed al goed, sinds is het weer in bedrijf als casino.

Grappig detail: dit oeroude casino krijgt in februari een Nederlandse vergunning om een hypermodern online casino aan te bieden: Casino

De eerste ‘casino’s’ in de Verenigde Staten

Het fenomeen casino maakt in de VS op een heel andere manier zijn opwachting. In Amerika is het niet de adel die zorgt voor legaal gokvermaak. En ook niet Donald Trump. Nee. Het zijn bontjagers.

Bontjagers zijn in die tijd rondtrekkende jagers annex kooplui. Ze slapen in zogenaamde saloons, een kruising tussen een kroeg, een herberg en een bordeel.

De eerste saloon opent in in Wyoming. Net zoals destijds in de Italiaanse casa’s wordt in saloons de tijd onder andere gedood met gokken om geld.

Vanaf wordt de saloon in Amerika gemeengoed. Net als het gokken in de saloons. Er worden kaartspellen gespeeld, maar er wordt ook gedobbeld, gedart en er worden mensen belazerd met balletje-balletje.

Ook met de kaartspelen wordt gigantisch veel gesjoemeld. Pat Poker, het beroemde personage uit de Lucky Luke-strips, heeft niet echt bestaan, maar is wel gebaseerd op de rondtrekkende valsspelers uit die tijd.

Ook de allereerste gokkasten, éénarmige bandieten, worden geplaatst in saloons.

Het eerste echte casino in de gokstad bij uitstek, Las Vegas, opent in Het is gevestigd in het gloednieuwe Hotel Nevada, vernoemd naar de staat waar Las Vegas ligt.

Het casinofeestje in de saloons en hotels duurt niet lang. Eén voor één besluiten de Amerikaanse staten het gokken te verbieden. Het verbod komt uit de koker van verengingen van huisvrouwen. Want menig Amerikaan jaagt al het huishoudgeld er al gokkend doorheen…

In moet daarom ook het casino in Hotel Nevada het alweer dicht.

Maar in besluit één staat in de VS om kansspelen toch weer toe te staan, een historische beslissing. Welke staat? Juist, Nevada! Hotel Nevada doopt zichzelf om tot Sal Sagev (Las Vegas achterstevoren), breidt flink uit en heropent de gokzaal. Het hotel-casino bestaat nog altijd, maar heet sinds Golden Gate Hotel and Casino.

Lange tijd is Nevada de enige Amerikaanse staat waar je legaal een potje blackjackof craps kan spelen.

In worden casino’s ook toegestaan in de Amerikaanse staat New Jersey. In de altijd winderige badplaats Atlantic City opent op 26 mei het eerste casino met de iets overdreven naam Resorts International – zo heel veel stelt het ‘Resort’ niet voor.

Een jaar later opent gelukkig hotel-casino Bally’s in Atlantic City, dat heel wat mooier en completer is.

Inmiddels zijn er legale casino’s gevestigd in tientallen Amerikaanse staten.

Het eerste casino van het Verenigd Koninkrijk

In gaat in London de illustere Crockford’s Club open. Dat is een zogenaamde gentlemen’s club, waar heren uit de hogere lagen van de samenleving elkaar ontmoeten voor een glas brandy, een sigaar en een goed gesprek.

Crockford’s fungeert – ook – als een casino. Dat kan min of meer legaal, omdat mensen eerst lid moeten worden van de privé-club, voordat ze naar binnen kunnen. Crockford’s is dus een private gelegenheid waar de overheid niets over te zeggen heeft. Vindt William Crockford, de oprichter.

Omdat veel mensen uit de high society lid zijn, waaronder politici, wordt het (grove) gokken in de privé-club inderdaad met rust gelaten, tot en met het sluiten van de sociëteit in door William Crockford zelf.

Pas in wordt gokken in casino’s in Engeland legaal. Dan gaat de nieuwe, moderne Gaming Act in.

Het eerste officiële legale casino in de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk opent in Het is The Casino Club Port Talbot in Wales.

Later opent ook een Crockfords Casino in Londen, maar dat heeft niets te maken met de roemruchte gentleman’s club van weleer.

Het beroemde Casino de Monte-Carlo

In een overzicht van de geschiedenis van het casino mag het roemrijke casino in Monaco niet ontbreken. Het Casino de Monte-Carlo is misschien nog wel bekender dan alle casino’s op de Strip in Las Vegas bij elkaar.

Het Casino de Monte-Carlo opent de deuren op 18 februari in een destijds gloednieuwe nieuwbouwwijk van Monaco: het mondaine Monte-Carlo. Dat verklaart meteen de naam van het casino.

Het gloednieuwe, zeer luxe en imponerende casino wordt gebouwd direct aan het strand en aan zee. Architect is de Fransman Gobineau de la Bretonnerie. De bouw kost 15 miljoen franc.

Legaal gokken kon al iets eerder in de stadstaat aan de Middellandse Zee. Want al in besluit het vorstenhuis van Monaco, gevormd door de adellijke familie Grimaldi, gokken te legaliseren.

De reden? Ja hoor, om de staatskas te spekken…

Het eerste, tijdelijke, legale casino in de geschiedenis van Monaco wordt gevestigd in Villa Bellevue. Dat opent op 14 december

De eerste legale casino’s in China

Anders dan je misschien zou denken, zijn de Chinezen er vrij laat bij, met legale casino’s. Sterker nog, Europa, meer precies Portugal, moet eraan te pas komen om de Chinezen aan het legale gokken te krijgen.

De casino-geschiedenis van China begint op het schiereiland Macau, sinds de 16e eeuw een kolonie van Portugal.  Een kolonie waar Portugal maar weinig gelukkig mee is, want Macau kost handen vol geld.

Om wat terug te verdienen, legaliseert de Portugese overheid in de Chinese gokhuizen waar het populaire spelletje Fan Tan wordt gespeeld.

In gaat Macau een stapje verder en staat het complete casino’s toe.

Aanvankelijk lopen de Chinezen, hoe is het mogelijk, weinig warm voor de ‘moderne’ casino’s.

Pas in , als een paar zakenlieden de handen in elkaar slaan en een paar grote casino’sin Macau neerzetten, gaan Chinezen en masse aan de baccarat.

En hoe.

Sinds is Macau de grootste gokstad ter wereld, gemeten naar omzet. Dat is mede te danken aan de in overleden gokmagnaat Stanley Ho.

Legale casino’s in Nederland

In de jaren zestig gaan er stemmen op om casino’s te legaliseren, in Nederland.

Er zijn dan wel casino’s, voornamelijk te vinden in grote steden en nabij de Duitse grens zodat ook de Duitse gokkers bediend kunnen worden, maar die zijn allemaal illegaal.

Populair, tot ver in de jaren tachtig, zijn onder andere de Golden Ten Casino’s, waar een soort poor man’s roulette wordt gespeeld.

Pas in opent het eerste legale casino in Nederland. De geschiedenis van Holland Casino begint met een bescheiden vestiging in Zandvoort, met alleen tafelspellen, zonder gokkasten.

Na Zandvoort volgen achtereenvolgens vestigingen van Holland Casino in Valkenburg, Scheveningen, Rotterdam, Amsterdam, Breda, Groningen, Nijmegen, Eindhoven, Schiphol, Utrecht, Enschede, Venlo, Leeuwarden en Amsterdam-West.

In de geschiedenis van Holland Casino is maar één vestiging voorgoed gesloten: Holland Casino Schiphol.

Wel zijn veel vestigingen verhuisd, naar een andere locatie binnen dezelfde stad. Het meest recent gebeurde dat in Venlo (juli ) en Utrecht (september ).

De eerste online casino’s

De eerste online casino’s dateren van midden jaren negentig. Het eerste land in de geschiedenis dat vergunningen voor online gokken afgeeft, is eilandstaat Antigua and Barbuda.

The Gaming Club Casino, Intertops Casino en InterCasino worden genoemd als eerste online casino’s ooit.

InterCasino is volgens Wikipedia en andere andere bronnen echt het allereerste casino, actief vanaf januari Het biedt dan 18(!) verschillende gokspelletjes aan.

Het eerste Nederlandse online casino is Oranje Casino, dat dateert uit In die tijd moet je nog software downloaden om een gokje te kunnen wagen.

Feitelijk is Oranje Casino een illegaal online casino, want in Nederland wordt online gokken pas op vrijdag 1 oktober legaal.

De eerste legale online casino’s in Nederland zijn thisisnl.nl BetCity. Allebei de casino’s openen op zaterdag 2 oktober Holland Casino Onlinevolgt twee dagen later.

En daarmee zijn we bij het heden aangekomen, en het einde van de geschiedenis van het casino. Als afsluiting een leuke animatie over de geschiedenis van gokken en het casino. Veel kijkplezier!

Met dank aan het Zandvoorts Museum en Holland Casino.

(Photo license: 1, 2, 3, 4)